Metoda gramatyczno-tłumaczeniowa (die Grammatik-Übersetzungsmethode, Grammar-translation method) jest jedną z najstarszych metod nauczania języków obcych. Za początek jej stosowania uważa się XIX w. Był to czas, kiedy nauka języków obcych była przywilejem elit, a nowe języki, jak angielski czy francuski, miały stać się konkurencją dla „starych” (grecki i łacina), dlatego punktem wyjściowym dla tej metody była struktura stosowana do nauki tych drugich.

SłownikJak wynika już z samej nazwy, metoda ta skupiała się na aspektach gramatycznych danego języka obcego, a następnie na tłumaczeniu tekstów z języka ojczystego na język obcy. Lekcje prowadzone były w języku ojczystym uczniów. Nauka słownictwa polegała na przełożeniu pojedynczych słów czy wyrażeń na język ojczysty, a następnie wykorzystaniu ich podczas tłumaczenia z języka ojczystego na obcy i odwrotnie.

Książki używane przy tej metodzie miały określoną strukturę. Pierwsza część dotyczyła gramatyki, która podzielona była na bloki tematyczne. Następną częścią były ćwiczenia, które dzieliły się na następujące formy:

  1. Reprodukcja poprawnych zdań w języku obcym z uwzględnieniem poznanych reguł gramatycznych.
  2. Tworzenie pojedynczych zdań do każdego zagadnienia gramatycznego.
  3. Ćwiczenia tłumaczeniowe (najpierw z języka ojczystego na obcy, następnie z obcego na ojczysty).
  4. Ćwiczenia usprawniające czytanie ze zrozumieniem (często wykorzystywane były teksty literackie, ćwiczenia polegały na opowiedzeniu bądź streszczeniu danego tekstu).
  5. Ćwiczenia rozwijające umiejętność pisania w języku obcym.
  6. Dyktanda.

Każda lekcja miała identyczny przebieg, który możemy podzielić na następujące etapy:

  • Wprowadzenie ? ta faza polegała na przedstawieniu reguły gramatycznej za pomocą języka ojczystego. Jako zwieńczenie każdej reguły nazywano i wypisywano wyjątki. Jako „ilustracji” do danego zjawiska gramatycznego używano przykładów zdań w języku obcym, które zawsze tłumaczone były na język ojczysty.
  • Ćwiczenia ? ten etap lekcji polegał przede wszystkim na tłumaczeniu zdań z jednego języka na drugi. Pierwsze ćwiczenia po przedstawieniu danej reguły gramatycznej polegały na przetłumaczeniu wyrwanych z kontekstu zdań z języka ojczystego na język obcy. Każde zdanie zawierało omówioną strukturę gramatyczną. Następne ćwiczenia dotyczyły już krótkich historyjek o prostej treści, które należało przetłumaczyć.
  • Użycie praktyczne ? w tej fazie lekcji uczniowie czytali teksty, często literackie, które następnie należało streścić bądź opowiedzieć na podstawie słów kluczowych. Kolejnym etapem było pisanie wypracowań, czy krótkich tekstów. Każde wypracowanie bazowało na poszczególnych wypisanych elementach składowych, które ułatwiały trzymanie się struktury zadania. Słownictwo użyte podczas pisania musiało być przetłumaczone.

NauczycielJeżeli chodzi o osobę nauczyciela w metodzie gramatyczno-tłumaczeniowej, to jest on centralną postacią podczas lekcji. To on prezentuje nowy materiał gramatyczny, wydaje polecenia i wyznacza granice, czyli zakres materiału, który ma zostać opanowany w trakcie zajęć. To on poprawia błędy uczniów i pilnuje, aby każda wypowiedź była poprawna pod względem gramatycznym.

Podsumowując, metoda gramatyczno-tłumaczeniowa jest metodą skupiającą się przede wszystkim na przekazaniu reguł gramatycznych danego języka obcego. Głównym celem jest to, żeby każdy uczeń opanował wszystkie poznane zagadnienia i potrafił użyć ich podczas tłumaczenia zdań, ponieważ wg tej metody uczeń znający język obcy to uczeń potrafiący przetłumaczyć zdanie bądź tekst na język obcy lub z niego na ojczysty. Podczas zajęć nie uwzględnia się różnic pomiędzy uczniami, ich doświadczeń, umiejętności i przeżyć. Uczniowie nie rozwijają umiejętności swobodnego mówienia w danym języku, uczą się użycia struktur gramatycznych, a sama gramatyka jest wyjęta z kontekstu. Metoda ta jednak może stanowić solidny fundament gramatyczny do dalszej pracy nad językiem obcym.

—

Bibliografia

  1. Methoden des fremdsprachlichen Deutschunterrichts. Gerhard Neuner, Hans Hunfeld, Langenscheidt 1993
  2. Notatki ze studiów ;-)

Foto: SXC.hu

5/5 - (Ocen: 1)