Szukając skutecznego sposobu na naukę języków obcych, często trafiamy na poradę, by zanurzyć się w języku, tzn. otaczać się nim zewsząd m.in. poprzez oglądanie wiadomości, seriali, filmów, czytanie książek (tzw. immersja). Ba! Niektórzy radzą nawet zamieszkać w kraju języka docelowego (tzw. submersja). Czy zatem wyłącznie odseparowanie się od języka ojczystego jest gwarancją przyswojenia języka obcego?

Wpływ języka polskiego na naukę języka obcego

Zdecydowanie częściej mówi się o tym, że język ojczysty ma negatywny wpływ (interferencja) na naukę języka obcego – chociażby z uwagi na fałszywych przyjaciół tłumacza (np. angielskie pension albo niemieckie die Pension możemy uznać za pensję, choć tak naprawdę w obu przypadkach chodzi o emeryturę) czy tworzenie kalk językowych na poziomie leksykalnym i gramatycznym (np. zamiast I will call you/Ich rufe dich an tworzymy na wzór języka polskiego Zadzwonię do Ciebie – I will call to you/ Ich rufe zu dir an). Popełniamy tego rodzaju błędy, tłumacząc, że „tak jest po polsku”.

Nic w tym dziwnego. Jak zaznaczają badacze, im bardziej zbliżone języki, tym silniejsze oddziaływanie języka ojczystego na język obcy oraz im słabsza znajomość języka obcego, tym silniejsza interferencja języka ojczystego. Czy zatem faktycznie język polski (jako język ojczysty) musi mieć wyłącznie negatywny wpływ na naukę nowego języka?

Pomocny język ojczysty

Badania psychologiczne udowadniają, że w trakcie nauki języka obcego podświadomie szukamy podobieństw w języku ojczystym, by oprzeć przyswajaną wiedzę na czymś, co już umiemy. Nawet jeśli nauczyciele unikają używania języka ojczystego, to uczniowie w swoich procesach myślowych zachodzących podczas nauki nie są w stanie wyeliminować własnego języka ojczystego. Wykorzystajmy to!

Język polski może nam naprawdę bardzo pomóc w nauce gramatyki języka obcego. Znajomość pojęć i konstrukcji gramatycznych oraz umiejętność ich rozpoznawania daje ogromne możliwości, ponieważ większość języków jest podobna. Jeśli zatem mamy trudność z utworzeniem jakiegoś zdania w języku obcym, warto porównać go z językiem polskim. Skoro w zdaniu w języku ojczystym znajdziemy bezokolicznik i przymiotnik, to w konstrukcji obcojęzycznej też powinny one wystąpić. Pamiętajcie jednak o tym, o czym wspomniano wyżej. Nie chodzi o przekład jeden do jednego jak w przytoczonym przykładzie z call/anrufen.

Gramatyka nie taka straszna

Zwróć uwagę na poniższe zagadnienia gramatyczne. Nie musisz pamiętać tych nazw, lecz powinieneś umieć rozpoznać te konstrukcje w wypowiedzi. Naprawdę będzie Ci łatwiej.

  • Bezokolicznik

Absolutna podstawa. To czasowniki zakończone na –ć, np. uczyć, śpiewać, robić.

  • Przymiotnik

Przymiotnik odpowiada na pytanie: jaki?, jaka?, jakie?, jacy?. Tą częścią mowy są zatem takie wyrazy jak: obcy, piękna, miłe, zdrowi.

  • Imiesłów przymiotnikowy bierny

Niech nazwa Cię nie przerazi. Imiesłowy odpowiadają na takie same pytania jak przymiotniki (jaki?, jaka?, jakie?, jacy?). Tworzy się je od czasowników. Mają końcówki –ony, –ana, –one, –ane, –eni, –ani, np. zrobiony, ugotowane, kupione.

Imiesłowów przymiotnikowych biernych używasz częściej, niż myślisz. Choć same w sobie – co ważne! – nie są czasem przeszłym, to służą do jego tworzenia. Wystarczy spojrzeć na to samo zdanie w języku niemieckim i angielskim:

I have done.

Ich habe gemacht.

Oczywiście możemy je przetłumaczyć jako Zrobiłem albo dosłownie – Mam zrobione. Jak widzisz, tutaj właśnie użyliśmy imiesłowu. Będziemy po niego sięgać również przy pozostałych czasach perfectowych oraz stronie biernej. Sam zobacz:

To zostało zrobione.

Das wurde gemacht.

It has been done.

Dodatkowo w języku z przypadkami, np. niemieckim, imiesłów będzie funkcjonował jak przymiotnik (w końcu też odpowiada na pytanie jaki?), np. die gekochten Eier. Widzisz, ile możliwości daje nam zrozumienie jednej konstrukcji w oparciu na języku obcym?

  • Rzeczownik odczasownikowy

Jak sama nazwa wskazuje, to rzeczownik utworzony od czasownika, np. pisanie, czytanie, uczenie się. By utworzyć w języku niemieckim tego typu rzeczowniki, zapisz czasownik dużą literą i poprzedź go rodzajnikiem das: das Schreiben, das Lesen, das Lernen. Nie trudniej jest w języku angielskim – do czasownika dodajesz –ing: writing, reading, learning.

Proste, prawda? Znając dany czasownik, szybko możemy utworzyć rzeczownik.

Czytanie to moje hobby.

Lesen ist mein Hobby.

Reading is my hobby.

Jeżeli nie pamiętasz dokładnie innych pojęć z zakresu gramatyki, np. czym jest rzeczownik, a czym – czasownik, nie wstydź się! Poświęć chwilę na przypomnienie. Zrób krok do tyłu, by ruszyć z kopyta z nowym spojrzeniem na naukę!

Kursy językowe online

Bibliografia

  1. V. Borecka, Błędy interferencji zewnętrznej w interjęzyku ucznia, „Linguodidactica” 20 (2016), s. 25–40.
  2. V. Borecka, Rola języka ojczystego w nauczaniu języków obcych – założenia teoretyczne oraz propozycje rozwiązań metodycznych, [w:] Z problematyki kształcenia językowego, t. 4, red. E. Awramiuk, M. Karolczuk, Białystok 2016, s. 149–170.
  3. S. Kaczmarski, Język ojczysty w nauce języka obcego – kilka refleksji, „Języki Obce w Szkole” (2003) nr 1, s. 14–19.
  4. S. Scholz, Czas na języki, Kraków 2021.
  5. H. Zając-Knapik, Przezwyciężanie interferencji języka ojczystego w kształceniu językowym studentów filologii rosyjskiej, „Linguodidactica” 21 (2017), s. 271–285.
  6. H. Zając-Knapik, Sposoby przezwyciężania interferencyjnych błędów gramatycznych w procesie praktycznego nauczania języka rosyjskiego na III roku studiów rusycystycznych, „Studia Russologica” 8 (2015), s. 168–178.

Autorką tekstu jest dr Beata Kupczyk, była lektorka naszej szkoły.

5/5 - (Ocen: 8)